Bizim “Sosyal Medya Yasası” olarak bildiğimiz 7253 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 1 Ekim 2020 itibarıyla yürürlüğe girdi. Bu kanun kapsamında sosyal ağ sağlayıcılarına (Kullanıcıların internet ortamında sosyal etkileşim amacıyla metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkan sağlayan gerçek veya tüzel kişiler) çeşitli yükümlülükler getirildi.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun sosyal ağ sağlayıcılarına “temsilcilerini belirlemeleri” için tanıdığı üçüncü uzatmalı süre 1 Ocak 2021 tarihinde bitiyor. Eğer sosyal medya platformları 1 Ocak 2021 tarihine kadar resmi temsilciler belirleyip bildirmezse, BTK bu platformlara reklam verilmesini yasaklayacak.
Sosyal Medya Yasası Maddeleri
- Türkiye’de günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının, en az 1 kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemesi gerekiyor. Bu kişinin iletişim bilgilerine, kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer verilecek.
- Yükümlülüklerini yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarına 10 milyon lira idari para cezası uygulanacak. Bu cezanın tebliğinden itibaren 30 gün içinde de yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde sosyal ağ sağlayıcısına, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı tarafından bu defa 30 milyon lira idari para cezası kesilecek.
- İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde bu yükümlülük de yerine getirilmezse BTK Başkanı tarafından Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanacak.
- Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren 3 ay içinde gerekli yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde BTK Başkanı, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurabilecek.
- Başvurunun kabulüne ilişkin hakim kararının uygulanmasından itibaren 30 gün içinde söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda BTK Başkanı, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90’a kadar daraltılması için sulh ceza hakimliğine müracaat edebilecek. Sosyal ağ sağlayıcıları, yaklaşık 5 ay sonra dahi Türkiye’de temsilcilik açmayı kabul ederlerse kendilerine o güne kadar kesilen cezaların yüzde 75’i affedilecek.
Bugün, düzenlemede yer alan maddelerin üçüncü adımındayız. Yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim tarihinden itibaren Türkiye’nin ”resmi bir temsilci bulundurma” şartını tanınan sürede yerine getirmeyen Facebook, Twitter, YouTube, TikTok ve Instagram’a önce 10’ar milyon daha sonra da 30’ar milyon TL ceza kesildi.
YouTube Türkiye’de temsilcilik açıyor
Bu cezaların ardından Youtube yayınladığı bir bildiri ile Türkiye’de temsilcilik açacağını duyurdu. Türkiye’deki kullanıcılar, içerik üreticileri ve iş partnerlerine karşı bağlılığının devam ettiğini belirten YouTube, platformun heyecanını ve açıklığını koruyacağını vurguladı. Youtube yayınladığı yazılı açıklamada, faaliyet gösterdiği ülkelerdeki yerel yasa ve düzenlemelere uymak için özen gösterdiğini, bu kapsamda 5651 sayılı kanunla sosyal ağ platformları için getirilen yeni yükümlülükleri son birkaç aydır bütün boyutları ile incelediğini belirtti. Türkiye’de temsilcilik açma kararını da şu sözlerle duyurdu;
YouTube’un Türkiye’deki içerik üreticileri ve kullanıcılar için ne kadar önemli olduğunu biliyor, her gün on binlerce içerik üreticisinin YouTube’da yarattığı çok sesli özgün dünyayı ilgiyle takip ediyoruz. Bunun bilinciyle ve ilkelerimize bağlı kalarak YouTube için yerel bir tüzel kişi temsilci atama sürecini başlatma kararı aldık.
Youtube tarafından yayınlanan bu bildiriden sonra gözler diğer sosyal medya platformlarına döndü. Ancak diğer sosyal ağ sağlayıcıları reklam yasağı aşamasının uygulanmasına 3 gün kalmasına rağmen henüz hiçbir açıklama yapmadı.
Peki şimdi ne olacak?
Görünen o ki ne hükümet ne de sosyal ağ sağlayıcıları geri adım atmıyor. YouTube’un temsilcilik açma kararı bir miktar umut aşılasa da özellikle pandemi döneminde sosyal medya reklamları sayesinde ayakta kalan bir çok ticari işletme gelecek açıklamayı bekliyor. Özellikle Facebook içinde bulunduğumuz bu dönemde Apple ile girdiği ciddi tartışmayla oldukça meşgul. Dava ve protesto sürecine kadar uzanan bu tartışmanın yankıları iki şirket üzerinde de devam ederken Türkiye’nin sosyal medya yasası bazındaki kontrol isteği ne yazık ki ters tepki yaratabilir. Belki siz bu yazıyı okurken sosyal ağ sağlayıcıları temsilcilik açma kararını duyurmaya hazırlanıyor olabilir. Ya da Türkiye, 1 Ocak 2021 olarak belirtilen reklam yasağını erteleyerek sosyal medya platformlarına süre tanıyabilir.
Ne yazık ki biz Sosyal Medya Uzmanları da olacakları bilmiyoruz. Ancak ortaya çıkan bu belirsiz durumun bir çok işletmeyi tedirgin ettiği kesin. Sosyal ağ sağlayıcıları 1 Ocak 2021 tarihine kadar temsilcilik açma kararı aldıklarını duyurmazlarsa, kişisel ya da işletme fark etmeksizin sosyal medya reklamları engellenecek. Bu kararı takip eden 3 ayın ardından hala temsilcilik açma kararı gelmezse sosyal medyanın hızı %50 ve daha sonra %90 oranında düşürülecek.
Kendi adıma tek temennim en kısa sürede bir orta yol bulunması. Çünkü bu kısıtlamalar arasında olan yine her zamanki gibi vatandaşa oluyor. Türkiye Sosyal Medya Kullanım Verileri‘ne göre Avrupa Ülkeleri arasında ilk 10’da. Reklamlar konusunda bu kadar aktif, etkileşimi bu kadar yüksek ve verimli bir ülkede sosyal medyayı kısıtlamak ya da reklamları yasaklamak atılacak en saçma adımlardan biri olacaktır. Kimin geri adım atacağı muamma. Ancak güç savaşına dönen bu durumda, en kısa zamanda iki tarafta mantıklı davranmalı ve en doğru yolu bularak anlaşmaya varmalı.
